Een rij oude boeken. Bron afbeelding: Flickr / whereisyourmind
Nieuw onderzoek: boeken beter voor onderwijs dan beeldscherm
Een recent onderzoek van het Teachers College van Columbia University onthult iets dat veel traditioneel ingestelde mensen al aan hun water voelden - lezen vanaf een bladzijde levert meer op dan vanaf een computerscherm.
Boekencollectie
Ik ben zo iemand. Twee kamers in mijn huis zijn voornamelijk gewijd aan het opbergen van boeken. Ik kan waarschijnlijk worden omschreven als een "boekenverzamelaar".
Pure vreugde
Ik begrijp dus heel goed hoe fijn het is om een boek vast te houden. Ik geniet ervan om een boek opnieuw te lezen en de aantekeningen en markeringen te zien die ik jaren geleden heb gemaakt. De pure vreugde van leren banden en crèmekleurig papier van hoge kwaliteit is een van de grootste geneugten van het leven.
Handige functies
Toch lees ik ook van elektronische media. Ik gebruik een "e-reader" tijdens slapeloze nachten omdat ik dan geen lamp hoef aan te doen. Het is ook handig op reis omdat veel boeken op een gemakkelijk mee te nemen apparaat staan. De woordenboekfunctie is handig, net als de markeerstift die me meteen terugbrengt naar de laatste pagina die ik gelezen heb.
Luisterboeken
Ik luister naar opgenomen boeken als ik geen tijd heb om te lezen. Deze verlevendigen zowel het dagelijkse woon-werkverkeer als lange reizen.
Tussen de oren?
Ik ben verbaasd over het aantal lange, uitverkochte boeken die gratis beschikbaar zijn via het Internet Archive. Toch is mijn eerste keuze, net als bij veel andere lezers, om boeken met een harde kaft te kopen en ze op de gebruikelijke manier te lezen. Dit roept echter de vraag op: is deze voorkeur gebaseerd op realiteit of nostalgie? Lezen we liever "echte" boeken omdat we dat vroeger zo deden, of is er een inherente superioriteit aan pagina's boven schermen?
Verrassing! De oude manier werkt beter
De onderzoekers van Columbia probeerden deze vraag te beantwoorden. Ze sloten een "hoge dichtheid elektro-encefalogram" (EEG) aan om de hersenactiviteit te meten bij 59 vrijwilligers van middelbare scholen (groep 5-8). Vervolgens lieten ze de leerlingen lezen van pagina's en schermen. Daarna voltooide elke leerling verschillende taken om het begrijpend lezen te meten.
Voorzichtige conclusies
Als goede wetenschappers weigeren de onderzoekers absolute uitspraken te doen op basis van zulke kleine aantallen. Zoals ze opmerken, is dit het eerste onderzoek dat hersenactiviteit in verband probeert te brengen met het lezen van gedrukte pagina's en schermen. Waarnemingen van negenenvijftig studenten zouden niet de toekomst van het onderwijs moeten dicteren.
Zichtbare waarneming
Het onderzoek merkte echter wel op dat "we in staat waren om in onze steekproef van deelnemers een voordeel te zien voor de diepte van de verwerking bij het lezen van gedrukte teksten." Met andere woorden: de studenten leerden meer van pagina's dan van schermen.
De voordelen afwegen
Dat gezegd hebbende, "de observatie van een potentieel voordeel van gedrukte teksten ontkent niet de waarde van snelle toegang tot informatie die ondersteund zou kunnen worden door digitaal lezen. Het kan zijn dat in de klas leesstrategieën en leesmedia strategisch moeten worden afgestemd op de taak, zodat gedrukte media worden gebruikt wanneer diepere verwerking nodig is, terwijl digitale toegang tot tekst wordt gebruikt voor andere behoeften."
Afweging van scholen
Hun advies aan de scholen is eenvoudig. "We moeten gedrukte boeken nog niet weggooien." Toch zijn er verontrustende aanwijzingen dat sommige scholen precies dat doen. Een groot deel van de redenering van de schoolsystemen is economisch van aard. Eenmaal aangeschaft kan een computer veel tekstboeken en andere materialen bevatten. Elektronische boeken zijn aanzienlijk goedkoper dan gedrukte exemplaren. Ze kunnen gemakkelijk vervangen worden als er nieuwe edities beschikbaar zijn. De tijdrovende processen van het uitgeven en verzamelen van boeken komen te vervallen. Slijtage- en opslagproblemen verdwijnen ook.
De voordelen
Vanuit het perspectief van de studenten bieden elektronische boeken een aantal voordelen. Een apparaat "geladen" met meerdere studieboeken mee naar huis nemen is aanzienlijk eenvoudiger dan het meenemen van veel boeken. Vaak kunnen leerlingen het huiswerk met betrekking tot het leesmateriaal afmaken en naar de leerkracht sturen met hetzelfde apparaat, waardoor excuses als "de hond heeft mijn huiswerk opgegeten" niet meer nodig zijn.
Lees ook: Hugo Bos bij Ongehoord Nederland: 'kom in verzet tegen Week van de Lentekriebels'
Handig voor de docent
Het apparaat kan ook de tijd registreren die individuele leerlingen aan het lezen hebben besteed, alsook de laatste pagina die ze hebben gelezen. Dergelijke informatie is nuttig voor leerkrachten wanneer ze het werk van leerlingen evalueren en proberen te bepalen welke leerlingen moeite hebben om bij te blijven.
Het belangrijkste doel onthouden
Deze voordelen hebben echter weinig waarde als leerlingen minder leren van schermen dan van bladzijden. Kennis verwerven is tenslotte een van de bestaansredenen van scholen. Opvoeders moeten praktijken aanmoedigen die de geest verruimen en alles wat het leren belemmert elimineren. Toch plaatsen veel scholen economische en andere motivaties boven het bewijs dat boeken op zichzelf belangrijk zijn.
Een schokkende ontdekking
Onlangs kreeg ik een veelzeggend inzicht over het tekort aan leesmateriaal op veel scholen. Een kennis werkte als invalleerkracht op een redelijk grote middelbare school (met 1.797 leerlingen). Op een lesuur bevond ze zich in de schoolbibliotheek. Ze was geschokt door wat ze zag in de afdelingen Amerikaanse- en Wereldgeschiedenis van de bibliotheek.
Een trieste collectie
Beide afdelingen besloegen slechts vier kleine planken. De afdeling Amerikaanse geschiedenis bevatte slechts 103 boeken. De afdeling wereldgeschiedenis was iets groter, 116 boeken. De twee secties samen hadden ÉÉN geschiedenisboek per ACHT leerlingen. De literatuursectie, voegde ze eraan toe, was niet veel groter.
Onverwacht
Deze school is geen verarmde middelbare school in de binnenstad. Het ligt ook niet midden in de verlatenheid. De leerling-leraarverhouding is zestien op één en het slagingspercentage is een respectabele 94%. De leerlingen scoren in het hele land in de top twintig voor zowel lezen als wiskunde. Toch functioneert de bibliotheek, net als op veel andere middelbare scholen, meer als een computerlokaal dan als een citadel van het leren.
Lees ook: Hoe marxisme het onderwijs ruïneerde
De jury is er nog niet uit
Openbare bibliotheken en schoolbibliotheken zijn portalen voor intelligente studenten en volwassenen. Het scannen van hun boekenplanken wekt het verlangen om de informatie binnen die kaften te leren kennen. Wie kan zeggen hoeveel miljoenen mensen nieuwe interesses hebben ontdekt - en nieuwe facetten hebben toegevoegd aan reeds bestaande fascinaties - binnen de uitnodigende muren van een bibliotheek?
Een begrijpelijke trend?
Als we even voor advocaat van de duivel spelen, is het gemakkelijk om sommige motivaties te begrijpen van de schoolfunctionarissen die weinig reden zien om geld uit te geven aan bibliotheken. Hoewel er niet direct nauwkeurige gegevens beschikbaar zijn, is het gebruik van bibliotheken door leerlingen waarschijnlijk aanzienlijk gedaald ten opzichte van de tijd voor het internet.
Behoud het boek
Er is nooit genoeg geld - waarom zou je dat steken in faciliteiten waar maar weinig mensen gebruik van maken? Het antwoord is dat de jury er nog niet uit is. Er moet meer onderzoek worden gedaan naar de relatieve voordelen van pagina’s ten opzichte van schermen. In de tussentijd adviseert de Columbia-studie scholen terecht om de gedrukte pagina niet te snel weg te doen.
Dit artikel was eerder gepubliceerd op tfp.org
Laatst bijgewerkt: 25 juli 2024 15:56
