De grondlegger van het huidige staatsbestel en de Grondwet, Johan Rudolf Thorbecke (1798-1872), vermeed zorgvuldig “het aanwijzen van een bron van het staatsgezag”. Het kabinet stapt uit die traditie en wil zelf die bron zijn. (Beeld: YouTube)
‘Laat confessionele scholen opstaan tegen Haagse monocultuur’
De Tweede Kamer gaat debatteren en mogelijk morrelen aan de onderwijsvrijheid. Tot ergernis van een aanzienlijke minderheid is het onderwerp als niet-controversieel op de parlementaire agenda geplaatst, ondanks de demissionaire status van de regering.
Staatsindoctrinatie
Dat een meerderheid van het parlement een gevoelige discussie over het Grondwetsartikel 23 ‘niet-controversieel’ verklaart zou wel eens kunnen komen doordat die met dit grondrecht niet veel op heeft. Het drukt bovendien minachting uit voor wie dat wél hebben. Want voor partijen die scholen graag directer willen aansturen en de leerinhoud ideologisch verder homogeniseren, en dus de geestelijke vorming van kinderen nóg meer in de hand willen krijgen, is artikel 23 slechts een hinderlijk obstakel. Het huidige kabinet zit ook op die lijn. Wat men feitelijk wil, zonder het zo te willen noemen, is de onderwijsvrijheid verruilen voor staatsindoctrinatie.
Staat wil koekoek eenzang
Een partij die daar open in is, is het door George Soros gesubsidieerde linksliberale globalistenpartijtje Volt. Die kondigt in zijn verkiezingsprogramma aan de financiering van religieus geïnspireerd onderwijs, dus ook van katholieke en protestantse scholen domweg te willen afschaffen. Het voorschrijven van een acceptatieplicht loopt daarop vooruit. In wezen is het doordenderen van Volt en andere linkse en linksliberale partijen precies het soort manifestatie van totalitaire staatsvijandigheid jegens dissidente minderheden waartegen artikel 23 in het leven is geroepen. Tegen een samenleving waarin de staat voorschrijft hoe alles koekoek eenzang moet zijn.
Globalistische eenheidsworst
Natuurlijk zullen deze partijen tegen deze voorstelling van zaken verontwaardigd protesteren en de kiezer bezweren uitsluitend te handelen in de naam van ‘gelijkheid’ en de ‘pluralistische democratische rechtsstaat’, of beter gezegd: wat deze Haagse fracties daaronder verstaan. Hoewel het Nederlandse onderwijs in internationaal vergelijkend onderzoek steeds lager scoort en er alle reden is voor grote bezorgdheid, concentreert de Haagse aandacht zich niet op vakinhoudelijke verbeteringen in het onderwijs, dus om scholieren weer goed te leren lezen, schrijven en rekenen, maar veeleer om van hen via het onderwijs globalistische eenheidsworst te maken.
Fundamentele ouderrechten
Dan is de klassieke opvatting van de onderwijsvrijheid, dus de opvatting van waaruit die in 1848 grondwettelijk is ingevoerd en vastgelegd, alleen maar een vervelende sta-in-de-weg. Het uitgangspunt daarvan is immers het fundamentele recht van ouders om hun kinderen te laten onderwijzen volgens hun eigen godsdienst of levensbeschouwing. De Grondwetsherziening van 1917, de ‘pacificatie’ van de zogenaamde ‘schoolstrijd’ regelde dat. Voortaan konden katholieken en protestanten eigen scholen stichten, waarbij de overheid voor de financiering zorgde en verder slechts toezag op de gedegenheid van het onderwijs.
Identiteitsverlies onderwijs
Op dat moment was de Nederlandse samenleving nog een fundamenteel christelijke. Een voorbeeld daarvan: een vermeend ‘progressief’ heet hangijzer als abortus – dus het doden van ongeboren kinderen - werd tot ver na de oorlog nog door alle partijen verafschuwd. Niet alleen door de confessionele, maar door ook de socialistische en liberale partijen. Vooral vanaf de jaren zestig kende het bijzonder onderwijs echter een sterk identiteitsverlies, waardoor inmiddels het onderscheid tussen openbaar en bijzonder onderwijs gering is geworden, met slechts weinig uitzonderingen. Dit weerspiegelt de ontkerstening van de Nederlandse samenleving als geheel.
‘Respect’ voor abortus en euthanasie?
De daardoor ontstane identiteitsleegte van het bijzonder onderwijs wil de liberale overheid maar al te graag opvullen met haar beweerdelijk ‘neutrale’ inhoud, waar alleen een paar gekke Henkies bezwaar tegen maken. De Onderwijsraad spoort daar in het advies van eind 2021 Grenzen stellen, ruimte laten dan ook toe aan. Het advies neemt als uitgangspunt dat het onderwijs moet bijdragen aan het stichten van gemeenschap, aan gedeelde waarden, aan wat men het common good noemt. Op zich redelijk, maar wat is dat ‘common good’ dan? Op het formuleren daarvan heeft de overheid blijkbaar het patent? Centraal moeten volgens de Onderwijsraad “de regels van de democratische rechtsstaat” zijn. Maar wat valt daaronder? Zulke controversiële zaken als het ‘homohuwelijk’, de wetgeving omtrent abortus, euthanasie, enzovoorts? Wie weet wat we rond transgenderisme en eugenetica nog aan vergaande wetgeving gaan meemaken? Moeten christelijke scholen daar dan ‘respect’ of acceptatie voor doceren, alleen maar omdat daar op een bepaald moment een meerderheid voor gevonden is? Terwijl dat in tegenspraak is met zowel de – voor iedereen in beginsel inzichtelijke – natuurwet en Tien Geboden?
Perverse omkering artikel 23
Maar de Onderwijsraad kent op dit punt geen enkele twijfel. Levensbeschouwelijk onderwijs kan hooguit een aanvulling zijn op wat de staat aan het onderwijs voorschrijft, en niet andersom. Dat is een pleidooi voor schijnpluriformiteit en in feite een perverse omkering van artikel 23. Gezin in Gevaar heeft in talrijke artikelen op deze website, en ook in het schoolboekenrapport, voor deze ontwikkeling gewaarschuwd. Ook de christelijke scholenkoepel Verus reageert daar nu kritisch op in een opmerkelijke opiniebijdrage in Christen Democratische Verkenningen. ‘De staat’ waar de Onderwijsraad het over heeft, is immers een abstractie. Als we de uitholling van artikel 23 laten gebeuren, wie gaan dan echt het onderwijs bepalen? En hoe neutraal is dat dan? Het lijkt dan wel “alsof scholen de vrijheid hebben om vanuit hun eigen visie onderwijs te verzorgen, maar ondertussen stelt een kleine, relatief homogene groep eisen aan het burgerschapsonderwijs en de economische ontwikkeling van leerlingen”, schrijven Verus-bestuurders Mark Buck en Berend Kamphuis terecht.
Confessionaliteit gedegradeerd tot toegift
En die kleine homogene groep doet dit niet zomaar, maar “vanuit een specifieke visie waarvan een sterke normativiteit uitgaat. Het is nodig dat scholen zich hiervan bewust worden en zich van ‘Den Haag’ emanciperen”, aldus de Verus-bestuurders. Kamphuis wijst er bovendien op dat deze ontwikkeling haaks staat op de traditie van onze Grondwet. De grondlegger daarvan, Johann Rudolf Thorbecke (1798-1872), vermeed nadrukkelijk “het aanwijzen van een bron van het staatsgezag”. Maar helaas: “Het kabinet stapt uit die traditie. Het stelt dat ‘met het oog op de democratische rechtsstaat, al het onderwijs in Nederland dient te vertrekken vanuit de burgerschapsopdracht. Daarbovenop mag de school een eigen verhaal aan deze kern toevoegen." Zo wordt het levensbeschouwelijk burgerschapsonderwijs van confessionele scholen gedegradeerd tot “een onschuldige toegift, de franje van oranje. Je mag het doen, maar in wezen doet het er niet toe.”
Onderwijsvrijheid als ‘reservaat van curieuze opvattingen’
Terwijl daarin juist de waardevolle bijdrage aan burgerschap van het bijzonder onderwijs gelegen is. Individueel normbesef, aldus Kamphuis, ontstaat van onderaf, in het gezin, op school, in de kerk en in andere kleine verbanden. Door de verinnerlijking van wat daar wordt opgedaan “kan later het besef ontstaan wat de abstracte woorden en waarden van de Grondwet betekenen. In deze gang van klein naar groot - en niet andersom - kan de vrijwillige betrokkenheid op de democratische rechtsstaat ontstaan.” De kabinetten Rutte spannen met hun staatsdictaat dus het paard achter de wagen. De ‘onderwijsvrijheid’ die hun voor ogen staat, lijkt nog slechts “betrekking te hebben op de vraag hoe groot het reservaat voor curieuze, wereldvreemde en incorrecte opvattingen mag zijn.” “Zo wordt de open ruimte die de vrijheid van onderwijs veronderstelt, stilzwijgend steeds verder gedefinieerd, bepaald en bezet.” We komen terecht in een situatie van schijnpluriformiteit. “Nu bestaat het idee dat er één definitie van kwaliteit bestaat, neutraal, objectief-wetenschappelijk vastgesteld. Maar het onderliggende concept van objectiviteit en neutraliteit is hier niet neutraal. Daarom moet het onderwijsdebat worden opengebroken… en scholen zich meer van Den Haag emanciperen.
Staat schrijft via school gedrag voor
Zo niet, dan zullen ook de komende kabinetten aan blijven sturen op “brave burgers in de dop” die “bestaande opvattingen en praktijken kopiëren” Burgers die niet beter weten dan zich opstellen als pro-abortus, pro-lhbt en pro andere ontwikkelingen die indruisen tegen de natuurwet dan wel de Tien Geboden. Leerlingen zullen van staatswege via de school voorgeschreven blijven krijgen hoe ze moeten meedoen aan de samenleving. “Er is sprake van een sterke – impliciete – normativiteit” die “tot in de poriën van het onderwijs is doorgedrongen.” De auteurs spreken het niet uit, maar de normativiteit die ze bedoelen is vooral die D66 en Volt uitdragen: het linksliberale globalisme. “De vrijheid van onderwijs verliest dan haar zin.” De school lijkt nog slechts leerlingen af te hoeven leveren met ‘correcte’ opvattingen en gedragingen ten aanzien van de democratische rechtsstaat. Onderbouwd met ‘wetenschappelijk onderzoek’.
Burgerschapsonderwijs ‘paternalistische exercitie’
Maar zoals al gezegd, dat op zogenaamd wetenschappelijk onderzoek gebaseerde, evidence based onderwijs is verre van neutraal. Buck en Kamphuis: “Het bewerkstelligt vooral socialiserend burgerschapsonderwijs, met sociaal wenselijk gedrag van leerlingen als uitkomst. Hun prestaties worden afgemeten aan normen die door anderen, namelijk de kleine groep beleidsmakers, zijn vastgesteld. Dit betreft onder andere opvattingen over de verhouding tussen man en vrouw, seksualiteit en de rechten van immigranten. Daarover bestaan dominante ‘mainstreamopvattingen’, maar de waarden daarachter zijn niet neutraal.” “Leerlingen moeten netjes het juiste antwoord geven, bijvoorbeeld over vrouwen- en homo-emancipatie, maar kunnen er in de praktijk zelf anders over denken. Het is een invalshoek die scholen degradeert tot uitvoerders en leerlingen tot objecten van socialisatie door de overheid.” Leerlingen, “die de ‘juiste’ oftewel door de overheid aangeleverde, antwoorden opdreunen.” En “zo wordt burgerschapsonderwijs een paternalistische exercitie, omdat slechts de burgerschapsvisie van de liberale meerderheid wordt onderwezen, terwijl andere visies als ‘foute antwoorden’ gelden.”
Voorgeschreven afgodendienst
Het pleidooi van de Verus-bestuurders in Christen Democratische Verkenningen dat confessionele scholen zich zelfstandiger tegen Den Haag moeten opstellen is behartenswaardig. Het gevaar dat komende regeringen de onderwijsvrijheid al dan niet openlijk opheffen, artikel 23 nog verder uithollen dan wel helemaal afschaffen, is levensgroot. Dat de Tweede Kamer het onderwerp niet eens controversieel wilde verklaren is een teken aan de wand. Waar het aan schort in de Verus-bijdrage, is echter een onbewimpeld pleidooi vóór eenduidig christelijk onderwijs, in overeenstemming met hoe Verus zichzelf aanduidt: als Vereniging voor katholiek en christelijk onderwijs. Het pleidooi beperkt zich tot het aanduiden van de scheefgroei: dat de staat een totalitaire ontwikkeling doormaakt en in dat kader een onderwijsmonopolie naar zich toetrekt. Je kunt evenwel als christenen niet verwachten te overtuigen zolang je alleen maar aan de kaak stelt dat de staat een afgodendienst voorschrijft, als je je daar niet nadrukkelijk ook het recht bij voorbehoudt alleen de ene, ware en Drie-ene God te aanbidden, en dit ook als basis eist voor het onderwijs aan je kinderen.
Laatst bijgewerkt: 21 september 2023 14:42
