Het is een van de ergste dingen die kinderen kunnen overkomen: je vader en moeder scheiden. Uit een nieuw onderzoek van de Kinderombudsman blijkt hoe schadelijk en dikwijls traumatisch een echtscheiding is voor de kinderen die er middenin zitten.
Kinderombudsman: ‘echtscheiding desastreus voor kinderen’
7.520 kinderen tussen de 8 en 18 jaar hebben de afgelopen acht jaren onder de loep gelegen bij de Kinderombudsman. Bij een deel van hen waren de ouders gescheiden. Wat blijkt? Kinderen van gescheiden ouders ervaren meer negativiteit – op alle vlakken – dan kinderen wier ouders trouw zijn gebleven aan hun huwelijksgeloftes.
“Ingrijpende gebeurtenis”
Meer dan een derde van de huwelijken in Nederland loopt anno 2024 uit op een echtscheiding, met alle gevolgen van dien. Volgens het nieuw verschenen rapport van de Kinderombudsman zijn dat er zo’n 40.000 op jaarbasis. Hier zijn in veel gevallen ook kinderen bij betrokken. Zij zijn de dupe van de beslissingen van hun ouders. Volgens het rapport is het een “ingrijpende gebeurtenis” die “het leven van en kind vaak op z’n kop” zet. Gezin in Gevaar is blij dat er nu eindelijk brede aandacht voor is. Het is echter wel diepbedroevend dat het zo lang geduurd heeft voordat beleidsmakers wakker zijn geworden.
Het onderzoek
Voor het onderzoek zijn 7.520 kinderen acht jaar lang om de twee jaar gevraagd naar hoe zij hun eigen leven beoordelen. Bij 5.603 kinderen bleven de ouders bij elkaar, bij 1.917 was dat helaas niet het geval. Bij 707 van hen was het zelfs een “complexe scheiding” – vechtscheiding dus. De vragen die gesteld werden gingen niet alleen over de relaties met hun ouders, maar ook andere, meer algemene welzijnsgerelateerde vragen. Op alle vlakken scoorden de kinderen met gescheiden ouders slechter dan hen die dat lot bespaard zijn gebleven. Kinderen van een “complexe scheiding” scoorden het laagst. Ook opvallend: de verschillen tussen de groepen bleven de afgelopen acht jaar ongeveer even groot.
Lees ook: Week van de Lentekriebels: ‘papa verlaat mama voor een man, en iedereen is blij!’
Hartverscheurende citaten
De uitkomsten van dit onderzoek zijn niet bepaald verrassend. Iedereen kan wel nagaan hoe erg het is voor kinderen als hun ouders hun eigen levensgeluk verkiezen boven hun huwelijksbelofte. Dat wordt ook wel duidelijk uit de citaten van de kinderen die zijn opgenomen in het rapport. “Toen mijn ouders gingen scheiden was dat een enorme klap, want ik had het echt niet zien aankomen”, zegt een meisje van dertien. “Mijn ouders zijn gescheiden en hebben veel ruzie met elkaar”, aldus een twaalfjarige jongen. “Gescheiden ouders, ruzies niet uitgepraat, ouders haten elkaar. Mijn zusje en ik zijn de dupe”, vertelt een meisje van zeventien.
Ouders onvervangbaar
Een andere uitkomst van het onderzoek is dat de biologische ouders “onvervangbaar” zijn. Een liefdevolle groep volwassenen of leeftijdsgenoten kunnen “een beetje helpen… Maar deze steun is niet genoeg”. Volgens de Kinderombudsman kan “de afwezigheid van een goede relatie met de ouders […] een kind voor het leven tekenen.” Daarnaast concludeert het onderzoek dat vooral meisjes hard geraakt worden door de echtscheiding van hun ouders. Vooral bij vechtscheidingen zijn de verschillen groot.
Waarom echtscheiding vooral kinderen schaadt
Voor kinderen is echtscheiding in veel gevallen met recht een traumatische ervaring te noemen. Vooral als één van de ouders – meestal vader – compleet uit beeld verdwijnt. Als een of beide ouders zich opnieuw gaan verhouden met anderen, moeten kinderen opeens gedwongen samenwonen met wildvreemde volwassenen, en dikwijls andere kinderen. Bij dit soort ‘samengestelde’ gezinnen ligt (seksueel) misbruik in verhoogde mate op de loer omdat er geen natuurlijke liefdesband bestaat tussen de kinderen en ‘de nieuwe vlam van mam’. Zij zijn het slachtoffer van de keuze van hun ouders.
Maatschappelijke schade
Het huwelijk wordt vaak terecht de ‘hoeksteen van de samenleving’ genoemd. Een hoeksteen houdt een gebouw bij elkaar. Als genoeg van deze hoekstenen breken of verdwijnen, stort het hele gebouw in. De schade van een echtscheiding beperkt zich dan ook niet tot het uit elkaar gescheurde gezin. De maatschappij als geheel lijdt onder de gevolgen van de laconieke houding die onze samenleving heeft ten opzichte van mensen die scheiden. Sommigen lijken het te beschouwen als een maandelijks opzegbaar abonnement. Kinderen van gescheiden ouders gaan vaak zelf ook scheiden, of helemaal niet trouwen.
Echtscheiding is een zonde
Gebroken huwelijken breken mensen, en gebroken mensen breken huwelijken. Deze cyclus is moeilijk om te doorbreken. In het huwelijk worden man en vrouw “één vlees” (Gen. 2:24). En “wat dus God heeft verenigd, dat scheide geen mens”, bevestigt Christus de Heer (Matt. 19:5). Daarom heeft de Kerk altijd geleerd dat het huwelijk onverbrekelijk is. Het kan evenmin verbroken worden door echtscheiding als de doop uitgewist kan worden door uitschrijving uit de Kerk. Een samenleving die deze sacramentele werkelijkheid loochent, laat kinderen een zware prijs betalen.
Laatst bijgewerkt: 12 juli 2024 15:53