Reclame voor overspel: zijn we zo ver afgegleden?
Europeanen trouwen steeds minder, en ook sommige Europese landen – waaronder Nederland – tellen meer geboortes buiten het huwelijk dan erbinnen. Meer mensen scheiden van elkaar, en ook om steeds minder zwaarwegende redenen. Dat is een feit wat we, helaas, enkele decennia geleden al hebben vernomen. Wel een recent fenomeen is dat zelfs overspel vergoelijkt wordt, en via reclame en kranten ter sprake komt als zijnde ‘avontuurlijk’ en ‘grensverleggend’. Waar komt deze ontwikkeling vandaan, en hoe draagt het bij aan de huidige kijk op relaties en huwelijk? Waarom wordt overspel niet meer veroordeeld en afgeraden, maar juist aangemoedigd, met verwoesting van het gezin als gevolg?
Historische context ‘overspel’
Van oudsher is overspel strafbaar. In wetboeken van de oude Babyloniërs die rond de achttiende eeuw voor Christus leefden, stond de doodstraf op dit delict. Spreuken stelt dat het pad van de lichtzinnige vrouw (of man) leidt tot het graf, en verder is de visie in de bijbel en die van de kerk ook altijd dat overspel de relatie met God verstoort; het is overigens ook een regelrechte strijd met de Tien Geboden (Gij zult niet echtbreken). In het oude Athene was overspel een strafbaar delict, en stond het de man toe om de minnaar van zijn vrouw te doden en zijn vrouw te verstoten. De Romeinse Republiek legde wettelijk vast dat een vrouw ter dood kon worden veroordeeld, mits vaststond dat ze vreemdging. Het latere Romeinse Keizerrijk stelde dezelfde regel ook vast voor mannen.
Strafbaar feit
Ook in Nederland kenden we lange tijd wetgeving die overspel veroordeelde en strafbaar stelde. Sinds de invoering van de Code Pénal in 1811 was overspel ook hier een misdrijf. Na de invoering van ons nieuwe Wetboek van Strafrecht in 1881 beschouwden we overspel als een grof zedelijk kwaad, en stond er een gevangenisstraf van zes maanden op het plegen van overspel. Dit duurde voor ons land tot 1971, toen overspel uit het wetboek van strafrecht werd geschrapt. Tekenend natuurlijk dat dit in de jaren zeventig geschrapt werd. Maar zelfs toen werd overspel lang niet zo vergoelijkt als vandaag. Maar in welk opzicht komt overspel ter sprake als iets 'avontuurlijks'?
‘Second love’ reclame nog steeds in bushokjes te vinden
“Op weg naar een avontuurtje? Ik ook”, “Flirten is niet strafbaar!”. Dat zijn slechts twee van de vele leuzen die in bushokjes of op billboards staan van de overspel-verheerlijkende datingsite Secondlove.nl. Al minstens 6 jaar lang worden verschillende straten in verschillende steden in heel Nederland geteisterd door reclame voor overspel. Gelukkig is er ook wel de nodige ophef en kritiek geuit tegen deze vorm van reclame. Zo heeft SGP-voorman Kees van der Staaij in februari 2020 schriftelijke vragen gesteld aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om zich uit te spreken over de oproep tot vreemdgaan. Ook lanceerde hij destijds een tegencampagne genaamd ikgavoortrouw.nl. Terechte vragen uiteraard, en de zorgen die Van der Staaij uit zijn precies de zorgen waaraan we voorbij gaan als we overijverig deuren openen (of open houden) voor grote websites om te adverteren, ongeacht waar dat bedrijf voor staat moreel goed of slecht is.
Aankaarten werkt, maar genoeg?
“Waarom zouden we dit soort websites nog langer geld laten verdienen met het verwoesten van relaties? Waarom mogen zij daar breeduit reclame voor maken? De regering moet hier iets mee,” aldus Van der Staaij op de website van SGP. Het aankaarten van verschillende partijen en individuen heeft bij verschillende gemeenten geresulteerd in het weghalen van deze reclame, maar volledig bestreden blijft deze reclame niet. Zo is bijvoorbeeld in Nunspeet een voorstel van de SGP aangenomen om dit soort reclame-uitingen in de openbare ruimte te verbieden, maar laat Zuidplas dezelfde reclame niet uit de bushokjes verwijderen. Een goed begin weliswaar, maar uiteraard is er pas succes als dit soort reclame volledig verboden zou zijn.
‘Dagboek van een minnares’, ‘Opgebiecht’; platform voor de ontrouwen in de krant
Verder wordt overspel en losbandigheid een platform gegeven in onze kranten – met name De Telegraaf. Want in de rubriek Opgebiecht biedt de krant een podium voor mannen en vrouwen om hun persoonlijke verhalen in alle anonimiteit te vertellen over hun affaires met minnaars en minnaressen. Onsmakelijke verhalen over “swingavonden” met buren of andere stellen, sommige met, sommige zonder medeweten van de echtgeno(o)t(e) domineren de rubriek. De schrijver spreekt van een “open mind”, dat het leven met de partner “onvoorspelbaar en saai” werd, en dat “een beetje avontuur […] geen kwaad” kon. En dit is geen uniek artikel over het verbreken van de huwelijksbelofte en Gods woord. Sterker nog: de rubriek staat bol van verhalen over vreemdgaan.
Gezinsleven voor sommigen ouderwets
Ook in het AD worden artikelen geplaatst van columnist Debby Gerritsen, die in haar podcast genaamd Over de liefde interviews heeft met mensen die hun verhaal willen vertellen over seksuele ervaringen. In een artikel wordt de vraag gesteld of de “traditionele huisje-boompje-beestje-relatie nog wel van deze tijd” is. Zo zou het bezoeken van ‘swingersclubs’ het intieme leven van bepaalde stellen ‘spannend’ blijven.
Op vele fronten erbarmelijk
Het slechte zit hem in het feit dat natuurlijk in eerste instantie al overspel wordt gepleegd. Tweede punt is dat veel van deze artikelen bekentenissen bevatten van mensen die het geheim houden voor hun partner; degene aan wie ze de belofte gemaakt hebben trouw te blijven. De belofte waar ook God getuige van is. De daders maken zich geenszins zorgen om de effecten van vreemdgaan op hun relatie, hun partner, hun kind(eren), familieleden en/of vrienden. De hippiementaliteit van de jaren zeventig is er zo in geslopen dat genot moet worden nagestreefd en dat men enkel kan en wil nadenken over kortstondig genot. Trouw, opoffering en loyaliteit voor de levenspartner, voor het huwelijkscontract en de kinderen, delft het onderspit.
Handen af van gezin en de huwelijksbelofte
Hoog tijd dat er een strijd wordt gevoerd tegen reclame voor overspel. Want het is geen loutere discussie over smaak, maar een discussie dat direct dan wel indirect het gezin als fundament als uitgangspunt neemt en raakt. Het is ook een ethische kwestie, want iedereen weet van nature wel dat overspel verkeerd is; het is een overtreding van een natuurrechtelijk en goddelijk gebod. Verder leidt ontrouw in relaties tot trauma’s, en is, om een favoriete bron van links aan te halen, wetenschappelijk bewezen destructief voor zowel partners als kinderen. Veel Nederlanders vinden gelukkig (nog steeds) dat ontrouw afkeurenswaardig is. Om de samenleving het juiste signaal te geven, om de maatschappij weer op het juiste spoor te zetten, is het van essentieel belang dat er geen reclame wordt gemaakt voor het vernietigen van het huwelijk. Het huwelijk, en alles wat daaruit voortvloeit, is de belangrijkste bouwsteen van een goed-functionerende maatschappij.
Laatst bijgewerkt: 30 mei 2023 13:50