Het geval van Harry: hoe een sprookjesprins een antiheld werd
Als er een figuur is die geen rolmodel is, dan is het wel prins Harry, zoon van koning Charles III van het Verenigd Koninkrijk. Zijn door een ghostwriter gesteunde memoires, Spare, presenteert geen sprookjesprins maar een postmoderne antiheld die de oude structuren om hem heen wil vernietigen.
Alles door het prisma van het zelf
De smerige details van het tragische leven van de auteur kunnen beter ongelezen blijven. Wat het boek belangrijk maakt is zijn culturele impact. De prins weerspiegelt het heersende ethos om alles door het prisma van het zelf te zien. Hij speelt het eeuwige slachtoffer in een pijnlijk zeurfeest dat de waarnemer ziek maakt. Dergelijk gedrag leidt onvermijdelijk tot ongelukkigheid - zelfs bij mensen als de prins die alles lijken te hebben. Zijn schokkende acties passen in de huidige cultuur van bevrediging en politiek-correct slachtofferschap. Wat zijn zaak anders maakt is de grote schaal van het zich ontvouwende drama.
Ondoorgrondelijke zelfabsorptie
Het thema van zelfabsorptie is inderdaad ondoorgrondelijk. De boodschap van het boek is dat er een universum is dat Prins Harry heet en dat het object van ieders aandacht moet zijn. Zo is er geen detail van zijn leven dat oninteressant is. Er zijn geen regels die hij moet volgen. Zijn zoektocht naar geluk mag door niets belemmerd worden.
Echte mannen aanvaarden het lijden
Het binnendringen in dit universum van zelfverering is het grote onrecht van regels, plichten en tragedie. Zulke inbreuken gebeuren in het leven van elke man, vooral van hen die grote rollen in de maatschappij zouden moeten spelen, zoals de prins. De meeste dappere mannen - echte christenen - aanvaarden het lijden en worden individuen met karakter en eer.
Ongemak vermijden wordt obsessie
Maar de prins wil niets te maken hebben met dergelijke voorstellen. Het vermijden van ongemak wordt een obsessie. Er is geen passie of zonde die niet kan worden gerechtvaardigd. Hard drugs verdoven de pijnen van zijn losbandige leven. Alles is een oorzaak van angst en paniekaanvallen. Alles wat tegen Meghan gezegd wordt, moet als racistisch geïnterpreteerd worden. Tradities en de monarchie, de bron van alle publieke belangstelling voor hem, betekenen niets voor hem in dit afgesloten universum.
Dienst, een vreugde?
Een tweede thema dat het debat rond het boek doordringt, is de afkeer van de prins van dienstbaarheid. De titel Spare (Nederlands: reserve) komt naar verluidt van de opmerking van toenmalig prins Charles, die, toen hij hoorde van de geboorte van zijn jongste zoon, zei dat hij nu een erfgenaam (William) en een reserve (in Harry) had. De prins vindt deze rol vernederend. Misschien vergeet de prins dat zijn grootmoeder, Elizabeth II, ook een "reserve" was, die onverwacht de troon besteeg en een leven van opoffering en dienstbaarheid op zich nam. Daarom was zij zo geliefd bij honderden miljoenen wereldwijd.
Postmoderne man
Prins Harry verwerpt echter het leven in andermans schaduw. Hij heeft een hekel aan elke conformiteit met vooraf vastgestelde normen die hem verhinderen zichzelf te zijn. De postmoderne notie van de zelfgeschapen man die zichzelf construeert op basis van grillen en verlangens is zeer aanwezig in deze obsessie. Nogmaals, van oudsher hebben mannen altijd een doel in het leven gevonden door een hoger ideaal te dienen dan zichzelf. Het dienen van God en de naaste kan de bron zijn van de grote vreugde die de prins ontgaat.
Kille seculiere visie
Het meest tragische deel van de controverse is de volledige afwezigheid van God en religie. Zijn weg volgt de kille seculiere visie van de maatschappij die God uitsluit van het panorama. Zijn situatie weerspiegelt goed de woorden van Sint-Augustinus, die spreekt over twee soorten liefde: "De liefde voor God tot het vergeten van het zelf, of de liefde voor het zelf tot het vergeten en ontkennen van God."
In afwachting van Gods genade
Deze goddelijke aanwezigheid is het ontbrekende ingrediënt dat zin en doel zou geven aan het leven van de prins. Helaas zou het hetzelfde doen met alle koninklijke acteurs in dit trieste drama. Gods reddende genade zou nieuw leven blazen in die instellingen die, zoals de begrafenis van de koningin bewees, zo goed de aspiraties van het Engelse volk uitdrukken. Het ondermijnende effect van de heersende atheïstische cultuur op de koninklijke familie maakt de smeekbede des te actueler: God save the King!
Niets unieks
Er is niets unieks aan het verhaal van prins Harry. Dezelfde plot geldt voor iedereen die de rampzalige weg van de postmoderniteit is ingeslagen. Elke traditie en sociale structuur moet in twijfel worden getrokken, en elk verhaal moet worden ontkend.
Representatief figuur
Wat zijn verhaal onderscheidt van andere is zijn immense invloed op de samenleving. Leuk of niet, Prins Harry is wat sociologen een representatief figuur noemen. Elke samenleving heeft van die representatieve figuren die fungeren als verenigende symbolen. Wanneer zij het grote offer brengen om hun plicht te doen, kunnen zij de door hun gemeenschappen, staten of naties gewenste en noodzakelijke beginselen, morele kwaliteiten en deugden overnemen en omzetten in concrete programma's van leven en cultuur.
Alasdair MacIntyre
De moraalfilosoof Alasdair MacIntyre schrijft dat zulke personages "als het ware de morele vertegenwoordigers van hun cultuur zijn, en dat zijn ze door de manier waarop morele en metafysische ideeën en theorieën via hen een belichaamd bestaan in de sociale wereld aannemen."
Lees ook: De oorlog tegen drugs moet nodig gevoerd worden, vooral geestelijk
Lees ook: De oorlog tegen drugs moet nodig gevoerd worden, vooral geestelijk
Een crisis van de plicht
Een oorzaak van de huidige crisis is dat representatieve figuren op alle maatschappelijke niveaus niet doen wat ze zouden moeten doen. Wanneer natuurlijke leiders zoals prins Harry hun plicht doen en het offer brengen om een rolmodel te zijn, doen zij enorm veel goeds voor de samenleving en dragen zij bij tot een rijk en verheffend maatschappelijk leven. Zij kunnen de heiliging van zielen helpen door hun bevordering van deugdzaamheid.
Antiheld
Maar wanneer deze figuren misbruik maken van hun positie en slechte rolmodellen worden, halen ze de hele maatschappij en zichzelf naar beneden. De autobiografie Spare is een tragisch voorbeeld van hoe laag het kan gaan. Zoals het Evangelie zegt: zout dat zijn smaak verliest is alleen geschikt om onder de voet te worden gelopen. Als zulke figuren antihelden worden, zijn ze als reserve die hun roeping afwijzen omdat ze in plaats daarvan nutteloze lekke banden willen zijn.
Dit artikel verscheen eerder op tfp.org.
Laatst bijgewerkt: 23 november 2023 12:44