Steeds meer mensen in Nederland en andere Westerse landen beginnen zichzelf ‘culturele christenen’ te noemen. Wat betekent dat, en vanwaar deze stijging? Deze afbeelding is gemaakt met kunstmatige intelligentie.
De gevaarlijke opkomst van de “culturele christen”
Er verschijnt een nieuwe figuur aan de politieke horizon die niet veel goeds belooft voor de conservatieve beweging. Die figuur heet de ‘culturele christen’.
Cultuuroorlog
Decennia lang zijn cultuur en christenen geassocieerd met de cultuuroorlog, die zich concentreerde op de hete hangijzers van abortus, het huwelijk en andere morele onderwerpen. Het christendom leverde de dynamische component in deze oorlog, die de conservatieve beweging vele overwinningen opleverde. Wat deze inspanning effectief maakte waren christenen die weigerden om compromissen te sluiten op het gebied van moraliteit en geloof.
De opkomst van de culturele christen
De nieuwe culturele christen vertegenwoordigt een heel andere mengeling van cultuur en geloof. Zulke individuen zien religie niet als een geloofsbelijdenis of zelfs het volgen van een morele code. Zij praktiseren het geloof niet, maar identificeren zich er slechts mee. Zij hebben een geseculariseerd ‘christendom’ dat gereduceerd is tot een “cultureel identiteitsmerk” zonder enige speciale spirituele toewijding. Hun gehechtheid aan het christendom is beperkt tot die culturele waarden die nuttig blijken te zijn in het verzet tegen de verstikkende woke-agenda en de liberale cultuur van vandaag. Ze hebben dus weinig oog voor de aanbidding van de Ene Ware God of trouwe gehoorzaamheid aan Zijn Wet. Deze nieuwkomers hebben de neiging om de oude cultuuroorlog te verlaten.
Lees ook: Trump tekent decreet: Verwarde kinderen voortaan beschermd tegen geslachtsverminking
Christelijke boodschap verwatert
Deze misplaatste strategie om zulke oppervlakkige christenen te promoten zal op een ramp uitlopen. Deze trend verwatert de christelijke boodschap, zodat culturele christenen genieten van alle uiterlijkheden van het christendom zonder de strikte morele code in acht te nemen. Het linkse tijdschrift The New Republic waarschuwt dat deze individuen zonder vaste overtuigingen de conservatieve beweging aan het overnemen zijn.
Een gevaarlijke trend
Wat deze trend zo gevaarlijk maakt, is hoe weinig er nodig is om een cultureel christen te zijn. Het etiket kan onder het minste voorwendsel op vrijwel iedereen worden geplakt. Degenen die ook maar een beetje sympathie tonen voor vage christelijke waarden kunnen de titel verdienen. Zelfs het meest schandalige persoonlijke leven kan over het hoofd worden gezien als het met dit etiket wordt opgeplakt. Het label cultureel christen is dus van toepassing op een groot aantal standpunten die radicaal afwijken van het traditionele christendom.
Elon Musk en Joe Rogan
De meest bekende zelfbenoemde culturele christen is bijvoorbeeld Elon Musk. Naar verluidt is hij vader van twaalf kinderen (acht via IVF) van drie vrouwen. Hij wordt geprezen als onderdeel van deze beweging omdat hij zegt dat hij een aantal vage christelijke waarden waardeert. Anderen hoeven zichzelf niet eens als cultureel christen te identificeren om in aanmerking te komen. Het is genoeg voor beroemdheden en andere invloedrijke personen om terloopse religieuze opmerkingen te maken zodat mensen hen de badge van cultureel christen toekennen. Dit is het geval bij de grofgebekte podcaster Joe Rogan, die door sommigen als een cultureel christen wordt gezien omdat hij onlangs tegen een gast zei: “We hebben Jezus nodig”.
Zelfs Richard Dawkins
Je hoeft geen christen te zijn om een cultureel christen te zijn. Het volstaat om spiritueel te zijn. Ondanks zijn hindoeïstische geloofsbrieven, leverde het uitroepen van “God is echt” tijdens een campagnestop Vivek Ramaswamy een plaats in de gelederen op. Ten slotte hoeft iemand niet eens in God te geloven om een cultureel christen te zijn. Het beste voorbeeld is de beroemde atheïst Richard Dawkins, die zichzelf nu identificeert als een cultureel christen omdat hij denkt dat het christendom iets goeds doet in de samenleving.
Jordan Peterson
Hij wordt vergezeld door de Jungiaanse cultuurcriticus en psycholoog Jordan Peterson, die zich kan vinden in sommige christelijke leerstellingen maar zich nooit bekeert. Dergelijke oppervlakkige toewijdingen aan het christendom en de bijbehorende twijfelachtige persoonlijke levens kunnen nooit de transformerende rol spelen die nodig is om diepgaande veranderingen in de samenleving teweeg te brengen.
Religie in een cultureel hokje plaatsen
De opkomst van de culturele christenen weerspiegelt een poging om het verhaal te verschuiven van religieuze en morele kwesties naar culturele perspectieven. Deze figuren geven toe dat er niets mis is met religie zolang het maar in een cultureel hokje past. “We moeten religie niet zien als het morele fundament waarop de cultuur en moraliteit van de natie zijn gebouwd,” schrijft de nationale conservatieve schrijver Oren Cass, “maar als de vorm waarin veel ideeën en veel ervaring zijn gegoten - om ze vorm te geven en overeind te houden.”
Lege ‘religie’
Zo wordt religie een identiteit, een label of een doos met een grote culturele waarde maar zonder enige noodzaak voor geloof of moraal. Culturele christenen beweren dat dit raamwerk zowel gelovigen als niet-gelovigen helpt om zich te verzetten tegen de corrosieve krachten van de op hol geslagen ideologieën en de chaos die de wereld bedreigen. Culturele christenen, vooral ongelovigen, omarmen de immens vruchtbare culturele effecten van het christendom zonder terug te keren naar de oorzaak. Zij zien geen noodzaak om God te aanbidden of Zijn Wet te houden. Het veranderen van de externe cultuur is voldoende.
God uitsluiten uit de geschiedenis
Deze conclusie is waar de culturele christenen de fout in gaan. Door zichzelf te beperken tot het promoten van de gevolgen van het christendom, sluiten zij God en Zijn invloed op de samenleving effectief uit van het debat. Op die manier wordt de reactie op de tirannie van woke ontdaan van haar meest dynamische elementen. Zoals de katholieke denker Prof. Plinio Corrêa de Oliveira opmerkt, zijn de genade van God en de beoefening van de deugd de drijvende krachten van elke contrarevolutionaire reactie.
Geen christendom zonder Christus
In het culturele christendom wordt elk officieel beroep op God terzijde geschoven in deze seculiere visie die de bovennatuurlijke realiteit ontkent en christenen dwingt om te handelen alsof God niet bestaat. Maar natuurlijk bestaat God wel en in Zijn Voorzienigheid beschermt Hij Zijn volk. Christenen zouden dienovereenkomstig moeten handelen door Zijn actie te omarmen, niet te ontkennen. Er kan geen christendom zijn zonder Christus. Vanaf het allereerste begin hebben christenen de cultuur altijd veranderd. Het grootste gevaar is echter wanneer een geseculariseerde cultuur zich vriendelijk voordoet en christenen probeert te veranderen naar haar beeld en gelijkenis.
Dit artikel verscheen eerder op tfp.org
Laatst bijgewerkt: 31 januari 2025 12:44